Sağlık Bakanlığı, “Sağlık İstatistikleri Yıllığı-2023”ü uzun bir aradan sonra yayımladı. Türkiye sağlık ortamına ilişkin verilerin yer aldığı rapor, yüksek enflasyon ve kriz ortamının sağlık harcamaları ve hane halkı ekonomileri üzerindeki olumsuz etkilerini gözler önüne serdi.

Sağlık Bakanlığının “Sağlıkta Türkiye Yüzyılı” söylemlerine karşılık, sağlığın finansmanına ilişkin veriler incelendiğinde, sağlık harcamalarında 2002 yılının gerisine düştüğü görüldü.

Yıllara göre kamu ve özel sağlık harcamasının GSYİH içindeki payı azalıyor!

2002 yılında  %5,2 olan sağlık harcamasının GSYİH içindeki toplam payı 2023 yılında  %4,7’ye geriledi. 2023’te sağlığa ayrılan her 4 liranın yaklaşık 3 lirası kamusal alanda, yaklaşık 1 lirası da özel sağlık alanında harcandı. Toplam sağlık harcamasından yatırım harcamaları çıkarıldığında elde edilen  “cari sağlık harcamaları”nın GSYİH içindeki payı da benzer şekilde düştü.  

Cari sağlık harcaması payı %4,3 olan Türkiye,  %9,2 olan OECD  ve  %8,7 olan Avrupa Birliği ortalamasının  çok altında ve bu ülkeler arasında son sırada yer alıyor.  Toplam sağlık harcaması payında da Türkiye OECD ülkeleri içinde sondan üçüncü sırada bulunuyor.

Cepten sağlık harcamaları artıyor!

Her 10 çalışanın yaklaşık 6’sının asgari ücret ve buna yakın ücretle çalıştığı, bu çalışanların açlık ve yoksulluk sınırlarının çok altında kaldığı günümüzde sağlık hizmetlerine ücretsiz erişim giderek zorlaşıyor. Kişi başı cepten yapılan sağlık harcaması 2002’de 106 dolarken 2023’te 425 dolara yükseldi.

Yoksulluk giderek artıyor!

Yoksullaşmanın göstergelerinden birisi olan katastrofik (yıkıcı) sağlık harcamaları da Türkiye’de giderek artıyor. Katastrofik sağlık harcaması yapan hane sıklığı 2012’de %0,14’ken 2023’te %0,74’e yükselerek yaklaşık 5,5 katına çıktı. Yoksul hane sıklığı 2012’de %1,29’ken 2023’te %3,40’a yükselerek yaklaşık 3 katına ulaştı. Sağlık harcaması nedeniyle yoksullaşan hane sıklığı da 2012’de %0,07’yken 2023’te %0,13’e ulaşarak yaklaşık 2 katı oldu.