Kansu Yıldırım

Sağlıkta Dönüşüm Projesi’nin birinci ve bu yıl ilan edilen ikinci fazında dikkat çeken başlıklardan birisi sağlık turizmidir. Gerek hükümetin gerekse Sağlık Bakanlığı’nın stratejik planlarında ve ilgili birim raporlarında sağlık turizminin geliştirilmesi ve sektörün teşvik edilmesinin üzerinde önemle durulmaktadır.

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı’nın 2012 yılında yayımladığı Faaliyet Raporu’nda “stratejik plan” ve “hedef” başlığında 2023 yılı hedefi olarak 2 milyon yabancı hastanın gelmesi ve 20 milyar dolar gelir elde edilmesi belirtilmektedir. Raporda 2013-2017 Vizyonu kapsamında bu miktarın yüzde 10’unun kamu hastanelerinden karşılanacağı beklenmektedir. Aynı raporda 2008 yılında 74 bin 93, 2009 yılında 91 bin 961, 2010 yılında 109 bin 678, 2011 yılında 156 bin 176 ve 2012 yılında 210 bin yabancı hastanın tedavi gördüğü yer almaktadır.

Sağlık turizmi hükümetin eylem ve kalkınma planlarında önemli bir yer tutmaktadır. Bakan Akdağ katıldığı bir televizyon programında ülkenin cari açığının azaltılmasında sağlık turizmine dikkat çekmişti.  Onuncu Kalkınma Planı’nda da bu durum görülmektedir. Sağlık Turizminin Geliştirilmesi Programı Eylem Planı’nda (Kasım 2014) termal turizmde 100 bin yatak kapasitesine ulaşılması ve 600 bini tedavi amaçlı olmak üzere 1 milyon 500 bin  yabancı turiste hizmet sunularak 3 milyar dolar gelir elde edilmesi hedeflenmektedir. Planda Türkiye’nin dünyadaki sağlık/medikal turizmde ilk 5 destinasyon içerisinde kabul edileceği ifade edilmektedir. Anılan hedefler çerçevesinde medikal turizm gelirleri 5 milyar dolar olarak hesaplanmıştır.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB) 2014 yılında yayımlanan Sağlık Turizmi Raporu 2014 özel sektörün bakışını detaylı biçimde ortaya koymaktadır. Sağlık turizminden elde edilen gelirin 2013 yılında 2 buçuk milyar dolar iken 2023 hedefleri çerçevesinde 20 ile 25 milyar dolar seviyesine çıkacağı belirtilmektedir. 2008 ile 2013 yılları arasında gelen yabancı hasta sayıları karşılaştırıldığında, 2008 yılında toplam 74 bin 93 hasta gelirken 2013 itibarıyla bu rakamın 480 bine ulaştığı ve bu artışın devam edeceğinin altı çizilmektedir.

Kamu ve özel sektör çalışmalarında Türkiye’nin sağlık turizmi destinasyonu içerisinde sayılmasının öncelikli nedenleri arasında JCI tarafından akredite edilmiş̧ olan hastaneler ve hizmet sunucularının saç ekimi, cerrahi operasyonlar, termal/spa gibi alanlarda fiyatlarının diğer ülkelere göre düşüklüğü gösterilmektedir. TÜRSAB’ın 2014 raporunda bu durum şöyle belirtilmiştir

a- Medikal turizmde hastaların en fazla başvurduğu ilk 10 özel hastane Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi, Alanya Anadolu Hastanesi, Akdeniz Hastanesi, Medical Park Bahçelievler Hastanesi, Acıbadem Maslak Hastanesi, Medical Park Göztepe Hastanesi Kompleksi, Bilgi Hastanesi, Dünya Göz Hastanesi Ataköy, Medicana International Ankara Hastanesi, Bayındır Hastanesi olarak öne çıkıyor.

b- JCI akreditasyonu olan hastaneler baz alınarak yapılan fiyat karşılaştırmasında tasarruf açıkça ortaya çıkıyor. Örneğin bir kalp By-Pass ameliyatı olmanın maliyeti Türkiye’de 8 bin 500 dolarla 21 bin dolar arasındayken, bu rakam İspanya’da 43 bin, Meksika’da 42 bin, Kore’de 31 bin 500 dolar seviyelerine kadar çıkıyor. Kalça protezi ABD’de 10 bin ile 23 bin dolar arasında bir fatura çıkarırken, Türkiye’de neredeyse yarı fiyatına bu operasyonu olmak mümkün. Omurga füzyon ameliyatının maliyeti Türkiye’de 7 bin dolar ile 23 bin dolar arasındayken Almanya’da 29 bin dolar, İspanya’da 32 bin 500 dolara yapılıyor. İşte bu tablo, pek çok hastayı hem Türkiye’yi ziyaret edip hem de medikal müdahalesini Türkiye’de yaptırmaya sevk ediyor.

Sağlık turizmindeki beklenti, yurtdışından Türkiye’ye gelen yabancı hasta sayısının özellikle 2019 yılından itibaren hızlı bir yükseliş göstererek 1 milyona ulaşması, 2023 yılında 2 milyon civarına ulaşmasıdır. İktisadi açıdan Sağlık Bakanlığı’nın hedeflerine göre bu rakam 2017 yılında 8 milyar dolara yükselecektir. İstatistiklere göre hasta başına gelir 2 bin dolardan başlamakta ve medikal turizmde bu rakam ortalama 12 bin dolara kadar çıkmaktadır.