Sağlıkta Dönüşümün Birinci Fazı: Emek Sömürüsü
Sağlık Bakanı Recep Akdağ’ın ikinci fazına geçildiğini duyurduğu, Dünya Bankası menşeli Sağlıkta Dönüşüm Projesi (SDP) birinci fazında sınıfta kaldı. Birinci fazda sağlık sistemi, sağlık çalışanlarının emeği üzerinden dönüştürülmeye başlandı. Toplam Kalite Yönetimi ile başlayan süreç bir kısır döngü halinde hekim ve sağlık kurumlarına başvuruda patlama, hekim-hasta ilişkisinin bozulması, hekime yönelik şiddet gibi pek çok olumsuz sonucu da beraberinde getirdi.
I) Toplam Kalite Yönetimi
Sağlık Bakanlığında Toplam Kalite Yönetimi (TKY) uygulanmaya başlandı.
Sağlık Bakanlığı özel sektör mantığında örgütlenme ve çalışma yolunda ilk adımını SDP’nin birinci fazında attı. Piyasacı sağlık sistemi hayata geçirildi.
II) Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi
Toplam Kalite Yönetiminin zorunlu bir sonucu olarak performansa dayalı ödeme sistemine geçildi. Hekim ve hekim dışı sağlık personeli üzerinde ciro ve idari baskı artış göstermeye başladı. Bu süreç sağlık çalışanları arasında iş barışını bozduğu gibi, sağlık hizmetinin sunumunda nitelik yerine nicelik (çok sayıda hasta bakma, ameliyat, vs) gözetilmeye başlandı.
III) Kışkırtılmış Sağlık Talebi
Sağlık pazarından daha çok pay almak için kışkırtılmış sağlık talebi yaratıldı. Hekim ve sağlık çalışanlarını nefes almadan çalışmaya iten performans sistemi ile birlikte hekime başvuru sayıları arttı. 2014 yılında toplam hekime müracaat sayısı 643.992.030 iken bu sayı 2015 yılında 660.099.447’ye ulaştı. Kişi başı hekime müracaat sayısı 8,4’e yükseldi.
IV) MHRS
Hastanelere yığılmanın önüne geçmek amacıyla Merkezi Hasta Randevu Sistemine (MHRS) geçildi. MHRS ile birlikte muayene süreleri 20 dakikadan 10 dakika ve altına düştü. “Şipşak” muayene ile tedavi olamayan hastalar, hastane hastane gezmeye başladı. Bu durumun yarattığı baskı, hekime ve sağlık çalışanlarına şiddet olarak döndü.
V) Hekime ve Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddet
Kışkırtılmış sağlık talebi hekim-hasta ilişkisini bozdu. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre günde en az 31 sağlık çalışanı şiddete uğruyor. Sağlık Bakanlığı’nın 1 Haziran 2012–7 Ağustos 2015 tarihleri arasında Beyaz Kod birimine gelen şiddet başvurusu 38 bin 253. SDP’nin birinci fazında Ersin Arslan, Kamil Furtun, Aynur Dağdemir hekime yönelik şiddet sonucu aramızdan ayrıldı.
VI) SABİM
Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi (SABİM) şikayet merkezine dönüştü. Hekimleri güdümü altına almak isteyen, daha çok hasta bakmaya zorlayan Sağlık Bakanlığı hasta şikayetleri ile hekim ve sağlık çalışanları üzerinde baskı kurdu. Soruşturmalar ve savunmalar hekimleri yıldırdı. Dr. Melike Erdem Sabim şiddetinin ilk kurbanı oldu.